CreativeNotes
Paper Trails is live
Volg mijn creatieve experiment op Paper Trails!
Want hoe ontstaat een meesterwerk uit een krabbel in een notitieboek? Waar en hoe komen losse, papieren inspiratiemomenten samen tot iets compleet nieuws, zoals een gerecht, een schilderij, een tuinontwerp of een stand-up routine?
Ik zie geregeld creatieve professionals met een fysiek notitieboek rondlopen en er in werken. Dat wil niet zeggen dat ze nooit digitaal werken, maar het scherm is niet hun startpunt. De echte kracht zit in hun analoge notities. Ik geloof dat zij wel een systeem hebben, maar dat het niet zo is geformaliseerd als in PKM vaak wel gebeurt.
Ik onderzoek het cruciale creatiemoment van professionals die bewust een analoog instrument verkiezen boven het scherm. Ik leg vast hoe analoge notities niet alleen focus en flow brengen, maar ook de fundamentele bouwstenen vormen voor elk creatief eindproduct.
Door verhalen en beeldmateriaal uit de notitieboeken van creatieve professionals te verzamelen, sla ik een brug naar de wereld van PKM, apps en kennismanagement. Zo zoek ik naar universele lessen die in elke werkomgeving relevant zijn.
Het is voor mij een experiment en het is leuk om dan de garagedeur open te zetten. Je kunt het traject volgen op Paper Trails. Dat is (nog) niet de finale titel van het boek, de serie of wat er dan ook uit komt, maar geeft wel de speurtocht weer. Schrijf je in voor de periodieke updates via mail of abonneer je op de RSS feed.
Een bezoek aan de Dutch Pen Show
Croshizuku Syo-ro, Emerald of Chivor, Australian Roses, Peach Haze, Diamine Oxblood. Het was geheimtaal voor me. Ik begreep er echt niets van. Waarom staan al deze mensen rondom een tafel, gevuld met inktflesjes, om in een notitieboek de kleuren te testen, namen bij te schrijven en met elkaar te vergelijken?
In het verre eind van de zaal zie ik een rij specialisten zitten die elk voorovergebogen met een soort slijppennetje bezig zijn. Met een vergrootglas, microscoop of het blote oog. Geconcentreerd slijpen ze de punt van een vulpen. Ondertussen zitten aan de andere kant van de tafel mensen, ze hebben gesprekken, kijken vol concentratie mee of bladeren in hun eigen Travel Journal.
De hoeveelheid kleuren om je eigen notitieboek-cover samen te stellen. Met verschillende soorten leer, wel of niet gegraveerd, hoeveel elastieken band er om heen, met of zonder gepersonaliseerde charm.
Ik zie vulpennen van 25 euro. Ik verbaas me over de pennen van 4.500 euro. En alles wat er tussen zit. Merken waar ik nog nooit van heb gehoord, maar populair zijn hier op de Dutch Pen Show in Utrecht.
Vorige weekend heb ik me twee middagen ondergedompeld in deze internationale community van penliefhebbers. Ik ben nieuwsgierig. Wat trekt mensen in deze wereld van vulpennen en honderden verschillende soorten inkt? Verzamelaars, liefhebbers, hobbyisten, het is een enorm divers publiek.
Pas toen ik met wat mensen praatte en ik de pennen testte, toen begreep ik het. Het is de aandachtige handeling van het schrijven. De keuze om op een bepaalde dag, een specifieke pen te gebruiken, “omdat het goed voelt” en om een specifieke inkt te gebruiken. We zijn gewend om op kladblokken wat te krabbelen, met pennen die we ergens vinden, die als goedkoop gebruiksmateriaal in de supermarkt of warenhuis liggen. Goedkoop papier, om even snel iets op te krabbelen en niet meer naar om te kijken. Dat zijn we gewend geraakt. Maar het kan ook anders.
Het betekent niet dat je je boodschappenlijstje met een kalligrafie pen hoeft te doen, maar er is niemand die je tegen zal houden. Even een bericht achterlaten op de koelkast voor iemand anders? Dat kan prima op een post-it note. Of een snel briefje op het aanrecht.
Maar als je echt iets wil schrijven. Als je weg wilt van het scherm en de fysieke ervaring wilt van een pen op papier, en met gemak en genot een gedachte wil formuleren, dan begrijp ik heel goed dat je meer uitgeeft aan een pen. Dat je nadenkt over de combinatie van pen, papier en inkt. Dat je een cover wilt om je notitieboek te beschermen én een eigen identiteit geeft. Dan is het meer waard dan die snelle krabbel. Ik herken dat wel. Ik heb inmiddels ook verschillende notitieboeken met elk een eigen doeleinde.
Dat is wat ik me om me heen zag. Mensen die met aandacht en liefde hun eigen verhaal een unieke vorm willen geven.
Ik denk dat ik volgend jaar weer bij de Dutch Pen Show ben. Ik denk ook dat ik voor bepaalde momenten best een eigen vulpen wil gebruiken. Ik ben blij dat het bijna vaderdag is.
Principes in je garage
Wat is nu wijsheid? Ga ik gebruik maken van een losse service om een toekomstige nieuwsbrief op te starten, of maak ik gebruik van Substack? Voor het nog altijd naamloze boekproject wil ik een nieuwsbrief starten om lezers mee te laten kijken in de garage. De garage waar ik de interviews voorbereid, online en offline inspiratie vind, losse flodders verzamel. Zoals mijn goede vriend Ronald van Schaik eerder deze week zei: “Je bent je eigen proefpersoon in dit project.”
Ik weet dat Substack niet de beste papieren heeft, maar aan de andere kant is het een dienst met een groeiend netwerk van creatieven, kan ik er eenvoudiger een publiek vinden en kan ik er zo beginnen. Een paar jaar eerder had ik een nieuwsbrief die ik via Mailerlite verstuurde, met een plugin in WordPress. Dat werkte. Maar het mist het netwerk effect. En dat is juist iets wat ik wel zou willen voor dit project.
Ik kan via Ghost publiceren, er is Beehiiv, er zijn talloze oplossingen. Ik heb niet de intentie om een betaalde nieuwsbrief te maken, ik hoef geen hele uitgebreide mogelijkheden, ik heb niet de intentie om een email marketing product te maken.
Maar wel om het publiek te vinden. En dáár kan Substack juist wel een rol in spelen.
Dus ik loop in cirkels rond. In mijn garage. Laat ik eerst maar eens wat interviews gaan doen en dit wat laten sudderen. Dan komt het vanzelf wel.
In de tussentijd kun je je wel abonneren op iets dat nog niet bestaat (Zelfs de naam is nog in flux). Misschien dat ik later de email lijst weer overzet naar een andere dienst.
Update 18:00: Lykle brengt mij naar aanleiding van de twijfels op het spoor van Molly White, die Substack verliet. En een uitgebreide handleiding schreef hoe zij Ghost heeft ingericht inclusief alle server-hoopla. En laat Ghost zich nu met 2 klikken installeren op mijn Coolify server! Dus die staat in de steigers, wordt vervolgd!
LinkLeesMap S01E02 - Je menselijke LLM op het web
De hele week stond in het teken van creativiteit en notetaking. Wat is dat toch, dat Engelse termen altijd een rijker gevoel geven dan de Nederlandse poten-in-de-klei term. Aantekeningen maken of Notities maken. Klinkt toch ineens als werk, of zelfs als een triviale bezigheid. Maar hoe meer ik me verdiep in de creatieve kant van dit thema, hoe relevanter notities worden.
Ik vind de term notemaking, die Nick Milo een tijd terug opperde, nog sterker. Daar zit het aspect van creatie nog beter in. Taking heeft een vorm van extractie in zich. Van een hoeveelheid informatie die op je af komt, trek je de belangrijkste woorden en zinnen er uit en die schrijf je op. Of kopieer en plak je. Of fotografeer je. Maar met Making impliceer je al dat je zelf iets maakt. De betekenis van wat op je afkomt een plek geeft in eigen woorden of beelden.
Je merkt, ik zit vol in mijn nieuwe nog-naamloze project!
Wat bracht me dat zoal deze week?
Producer Rick Rubin is een genie. Niet alleen omdat hij tijdloze muziekklassiekers heeft gemaakt, maar zijn kijk op de wereld en creativiteit is uniek. Met zijn nieuwe project The Way of Code combineert hij de 3000 jaar oude geschriften van de Tao Te Ching met de hype van de laatste 2 maanden, Vibecoding. The Way of Code is een fantastisch project. Het introduceert de diepe filosofische waarheden van de Tao bij een nieuw publiek, in combinatie met AI-gegenereerde afbeeldingen die bij elk van de 81 hoofdstukken past. Alle animaties zijn gemaakt in samenwerking met Claude van Anthropic en je kunt ze zelf aanpassen. Zo maakte ik van deze animatie iets nieuws, dankzij Claude.
In navolging van The Way of Code, luister zeker ook naar dit interview met Rick Rubin waar hij zijn visie geeft op Vibecoding, AI en de wijsheden van de Tao Te Ching. Zijn interpretatie van het gebruik van AI, op basis van de documentaire AlphaGO (waarin een AI wint van een grootmeester in het spel Go) is voor mij een eye-opener
The reason the computer ended up winning wasn’t because it was smarter. It knew less. The computer knew less than the humans. The humans had mores. It had a culture around it beyond the rules. And the culture around it ended up being the limiting factor.
Een absolute aanrader: Rick Rubin on Art, Life, and Vibe Coding
Niche-websites over muziek. Altijd goed. Crucial Tracks music journal - the songs that made you is zo’n site.
Crucial Tracks is a music journal where you can log and share the important songs in your life.
Ik zal mijn Obsidian niet snel verlaten, maar de Sublime app gaat een belangrijke rol voor me spelen vanaf nu. Zie je het als een soort liefdeskind tussen Evernote, Pinterest, Are.na en Del.icio.us(ken je die nog!). En dan krijg je Sublime.
Ze noemen zich the knowledge tool that sparks creativity, omdat we geen kenniswerkers zijn, maar creatieve mensen. Of zoals de oprichter Sari Azout zegt in een interview: “Normal people don’t want to double-bracket the internet,” Probeer Sublime zelf via deze invite-link.
“What if we didn’t think of a website as one thing that answers to a million people? What if instead, there were millions of websites, each one handmade by a single person?”
Making space for a handmade web
Komende dinsdag ben ik virtueel aanwezig bij “Making it in the Anthropocene”. Een serie sprekers en sessies hoe we in deze periode van verschillende crises (geopolitiek, klimaat, economie) een nieuwe weg vinden om te leven, werken en te bestaan.
Collario móet toch wel een hele late 1 april grap zijn? Dit kán toch niet echt bestaan? Check de LinkedIn thread en je begint je af te vragen of we als mensheid geschikt zijn om iets met AI te doen…
Dat was LinkLeesMap van deze week. Wat vinden we van deze serietitel? LinkLeesMap -> LLM… too much?
Fijne week, happy cybersurfing!
Een nieuw project - Papieren notities en het creatieve proces
Komend weekend is het 15 jaar geleden dat Bloghelden het levenslicht zag. Een boek dat ik schreef toen ik ineens de tijd had in 2009. Ik was net gestopt bij Rhinofly (wat later Kaliber zou worden) en ik kreeg vrij onverwacht de kans om op de Hogeschool Utrecht mee te werken aan de opleiding CMD. Tegelijk had ik dit boekidee. De geschiedenis van Nederlandse weblogs in kaart brengen. Wat waren de eerste blogs, wie schreven het internet vol eind jaren 90 en begin van deze eeuw. Ik had wel wat tijd in het najaar van 2009, rondom het opstartwerk bij de Hogeschool Utrecht. Dus schreef ik dat boek. Op 23 mei 2010 hield ik de boekpresentatie bij Setup Utrecht, waar onder andere Anne Helmond en Ernst-Jan Pfauth een korte presentatie hielden. Anne deed onderzoek naar de blogosphere (die was er toen nog) en Ernst-Jan had net Sex, blogs & Rock-’n’-roll uitgebracht als ik me niet vergis.
Wat ik me nog vooral herinner van die periode zijn toch de lange dagen die ik maakte tijdens het schrijven. Onze oudste dochter was net 3 jaar en ik verzeker je, dat is is geen goede leeftijd als je als ouder besluit eens lekker uren door te trekken om te schrijven. Zoals mijn lief laatst zei, het veranderde toen best de gezinsdynamiek. En niet altijd in een goede zin. Ik had de tijd en die nam ik ook. Want het boek moest kloppen. Van tekst tot vormgeving.
Dat moet ik nu anders aanpakken. Want… het is nu 2025, ik ben weg bij Kaliber (voorheen Rhinofly) dus het is logisch dat ik weer een boek ga schrijven toch? l’Histoire se répète…
Het is echt heel toevallig, of misschien komt het wel door de rust die zich de afgelopen weken in mijn hoofd heeft genesteld. In de afgelopen periode ben ik weer meer actief binnen de Digitale Fitheid community, waar we aandacht hebben voor de 5 miljoen schermwerkers die meer slagkracht, eigenaarschap en mentale ruimte nodig hebben. Die weten vaak niet wat voor krachtige hardware en software ze tot hun beschikking hebben, hoe ze die goed kunnen benutten en hoe ze hun eigen ideeën en inzichten kunnen vangen, verwerken en verbinden. Een van de pijlers van Digitale Fitheid is Persoonlijk Kennis Management. PKM is het systematisch en bewust bouwen aan een eigen kennisverzameling. Een digitaal systeem waar jij op logische wijze je kennis in kunt opslaan, verbinden, terugvinden en delen.
Ik heb veel gewandeld de laatste tijd. In mijn eentje, met vrienden en met oud-collega’s van Kaliber. Tijdens een wandeling met Fabian Schulting, Art Director bij Kaliber, kwam het gesprek op kennis opslaan en verwerken. Hoe dat voor mensen in creatieve beroepen gebeurt. En met name wat er na dat opslaan en verwerken gebeurt. We kenden allebei wat voorbeelden en ik raakte er enthousiast over. Zeker toen ik de verbanden ging leggen met de kenniswerkers in de Digitale Fitheid community en PKM. Hoe creativiteit en kennis samen kunnen komen.
Na wat eerste onderzoek en gesprekken met mensen die er meer van weten dan ik, kwam ik tot de conclusie dat op deze combinatie nog geen Nederlandstalig overzicht is. Ik denk dat we met dit onderwerp een enorme stap vooruit kunnen maken om PKM op een verrassende en inspirerende manier onder de aandacht te krijgen. Bij bedrijven, in het onderwijs en bij de overheid. En bij iedereen die dagelijks met kennis, inspiratie en creativiteit bezig is.
Het nieuwe project
Ik zoek nog naar de juiste bewoording en het juiste frame voor de creatieve kaders van het boek. Dat kan ik prima met de garagedeur open doen, hier op mijn blog.
We denken bij PKM of Digitale Fitheid vaak over systemen, over instrumenten. Over digitale apps en over frameworks om je ideeën in op te slaan. Maar ik ben altijd benieuwd, hoe komen creatieve mensen tot nieuw werk? Van een binnenhuisarchitect tot een componist. Een schrijver, een streetartist, een fotograaf, muzikant, theatermaker, goochelaar, stand-up comedian, meubelmaker of chef-kok. Ik zie geregeld creatieve mensen met een fysiek notitieboek rondlopen en er in werken. Dat wil niet zeggen dat ze nooit digitaal werken, maar het is niet hun startpunt. De echte kracht zit in hun analoge notities. Ik geloof dat zij wel een systeem hebben, maar dat het niet zo is geformaliseerd als in PKM vaak wel gebeurt.
Die systemen wil ik zichtbaar maken en een podium geven. Dat gaat verder dan alleen bullet-journaling, Cornell methodes, PARA of andere frameworks. Maar juist om de mindset, om het moment dat de pen het papier raakt en de gedachten van hoofd naar hart, handen en papier gaan. Wat doe je precies en waarom? Met welke instrumenten?
Hoe kan het zijn dat Frank Gehry een krabbel als deze maakt
Wat uiteindelijk eindigt in dit magnifieke concertgebouw
Welke creatieve processen spelen daar en wat kunnen we daar van leren in ons eigen werk? Mijn eerste idee is dat het tactiele van papier (Feeling), de focus op het moment (Flow) en toegang tot je eigen instrumenten (Freedom) de kern maakt van wat je echt creatief laat werken en denken.
Hoe werken creatieven met notities?
Die vraag staat centraal. Wát slaan ze op in hun notitieboek, hebben ze een systeem? Hebben ze een vast ritueel om hun gedachten vast te leggen? Noteren ze alles voor later, zien ze notities terug en hoe verbinden ze ideeën aan elkaar? Wat zijn voorbeelden uit hun werk dat begon met een schets of een paar woorden? Waar halen ze zelf inspiratie uit en wat verrast ze uit hun eigen notities?
Er is veel interessant (academisch) onderzoek gedaan naar creativiteit. Er zijn fraaie boeken over het werk van creativiteit. Tijdens mijn vooronderzoek stuitte ik op het boek The Work of Art van Adam Moss. Een prachtig boek waar hij allerlei artiesten interviewt over hun proces. Mensen als Marc Jacobs, Gay Talese, Sofia Coppola en Ira Glass vertellen over het werk dat ze maken en hoe ze tot inspiratie komen. Ik wil een stap verder gaan. Wat gebeurt er nu precies in hun werkwijze dat papieren notities transformeren naar een kledingstuk, een reportage, filmscene en een radio-interview?
Dat zijn de verhalen en de beelden die ik bij elkaar wil brengen. Een eclectische groep creatieve mensen die hun verhaal vertellen. Voor de camera of in elk geval op papier. Met foto’s uit hun eigen notitieboeken. Ik begin met het Nederlandse taalgebied, maar wie weet waar het eindigt.
Ik focus me op papieren notities. Ik ben gefascineerd door mensen die heel actief gebruik maken van notitieboeken. Door die specifieke werkwijze bij elkaar te brengen en het als verzameling te laten zien, ontstaat iets nieuws. Ik denk dat juist in dit tijdperk waar alles een digitaal component heeft en door AI en algoritmes wordt platgeslagen, de verbinding tussen mens en papier een uniek element in zich heeft dat zorgt voor meer interessant werk.
Door creatieven te laten vertellen hoe bij hen de losse punten een verbinding maken, connecting the dots, wil ik al die verhalen met elkaar in verbinding brengen. Wat kunnen we er uit leren en hoe kunnen we dat toepassen op ons eigen dagelijks leven? In ons werk, tijdens studie of als hobby?
Hoe kun je als lezer er inzichten en inspiratie uit halen voor je eigen PKM systeem? Of je nu in het onderwijs werkt, bij de overheid of bij een bedrijf, ik denk dat iedereen inspiratie kan halen uit deze verhalen.
De volgende stap
Ik ben nu in de verzamelfase. Ik ben het idee nog aan het fijnslijpen en ondertussen krijg ik van verschillende kanten al suggesties voor mensen, onderwerpen en creatieve domeinen. Uiteindelijk moet ik aan de slag natuurlijk. Mensen spreken, de parels boven krijgen en de punten verbinden. En dan, zoals Sofia Coppola zegt in The Work of Art:
Er is een moment tijdens het schilderen waar alles een zooi is. En dan ineens is er een schilderij.
Die periode ga ik zeker nog door. Dat gebeurde tijdens Bloghelden en eigenlijk bij elk project is het een verplichte rite om te doorgaan. Gelukkig heb ik nu meer instrumenten en kennis tot mijn beschikking dan 15 jaar geleden bij Bloghelden. Mijn eigen PKM in Obsidian vult zich al met notities, met schetsen, ideeën en quotes. Sinds een paar maanden gebruik ik veel actiever notitieboeken en losse indexkaarten. Dit project is ook voor mij een ontdekkingsreis.
Ik heb er zin in om dit avontuur weer aan te gaan. En ik neem jullie er in mee waar mogelijk natuurlijk. De comments en mijn mailbox staan open voor alle suggesties, ideeën en connecties die me kunnen helpen.