In de 14e eeuw was de Medici familie van enorme invloed op de cultuur. Niet alleen financierden ze beroemde schilders, beeldhouwers, wetenschappers en architecten. Ze brachten deze slimme breinen ook bij elkaar. Hierdoor ontstond wat we nu noemen “Het Medici effect”, het effect dat echte innovatie ontstaat als je verschillende disciplines en werkvelden bij elkaar brengt.

De Medici hebben niet bewust de Renaissance ontwikkeld, maar ze hebben er enorm aan bijgedragen. Zonder hun financiële invloed en het netwerkeffect was dit cruciale tijdperk in onze wereldgeschiedenis er niet geweest.

Connecting the dots

Deze uitspraak is beroemd gemaakt door Steve Jobs in zijn Stanford Speech, waar hij uitlegt hoe ogenschijnlijk ongerelateerde momenten in het verleden hem op het pad hebben gebracht van de Mac, Apple en alles wat er na kwam. De kern van zijn boodschap was dat je eigen nieuwsgierigheid en het omarmen van onzekerheid je ver kan brengen.

Nick Milo zette deze uitspraak in een ander licht. Tijdens de PKM Summit in Utrecht vertelt hij over de Ideaverse. Een verdomd slim woordje om te vangen wat hij, ik en vele anderen al tijden doen: Een persoonlijk internet maken, waar je je verzamelde ideeën vangt, verbind en publiceert. Zorg dat je een digitaal thuishonk hebt, waar je in alle rust en veiligheid deze ideeën kunt verbinden en verder kunt ontwikkelen.

Een diagram toont een boomstructuur met takken en vertakkingen die verschillende letters labelen een tekstuele notitie ligt ernaast op een oude pagina (Bron: Darwin Online)

Milo vertelt over Charles Darwin. Darwin had tijdens zijn reizen naar de Galapagos eilanden stapels notities verzameld over zijn observaties. In losbladige notitieboeken tekent en schrijft hij wat hij ziet en wat hem opvalt in deze vreemde gebieden met voor hem nieuwe planten en dieren. Dit zijn de eerste losse punten die uiteindelijk leiden tot zijn evolutie theorie. Maar hij zag de verbindingen nog niet tussen de losse notities. Pas na zijn ontmoeting met ornitholoog John Gould leerde hij meer over de verschillende vogels die hij beschreef. Vanaf dat moment ontstaat zijn theorie hoe planten en dieren evolueren. Het is een fascinerend voorbeeld hoe experts op verschillende gebieden samen tot nieuwe inzichten komen.

Een kleine zijsprong, Darwin had papieren notitieboeken. Logisch, want computers waren er nog niet in de vroege 19e eeuw. Echter, Darwin was wél in contact met Charles Babbage, de “eerste computerpionier” vanwege zijn baanbrekende ontwerpen voor mechanische rekenmachines, die de voorlopers waren van de moderne computer. Stel je toch eens voor als die twee verder hadden samengewerkt.

Terug naar de PKM Summit. Darwin’s verhaal is een voorbeeld van het Medici Effect, een diversiteit aan werkgebieden en expertise zorgt voor innovatie. Als je jezelf openstelt voor andere denkbeelden, nieuwsgierig bent naar nieuwe invalshoeken, dan kan er een boel gebeuren. Dat is wat ik uit de sessies van Marieke van Vliet en Bianca Pareira haal. Marieke betoogt dat we kritischer moeten zijn in ons denkproces. Sowieso mogen we wel wat minder speedruns doen met AI-zoekmachines om maar snel tot een antwoord te komen. Het is beter om juist wat frictie in je denkproces te hebben, om zo tot betere antwoorden te komen. Bianca geeft ons de les om meer na te denken over je eigen mindset waaróm je kennis verzameld in een eigen systeem, dan met wát (tools) en hóe (methode) je dat doet. Zoek je helderheid in je denken, doe je onderzoek, of zoek je een intellectuele opbouw voor je eigen argumenten? Als je dat duidelijk hebt, dan kun je naar instrumenten en werkwijzen kijken.

Nick, Marieke en Bianca brachten voor mij de punten bij elkaar over mijn eigen PKM. Mijn Frankopedia, mijn persoonlijke internet, begint steeds meer vorm te krijgen en ik kan er steeds beter kleine diamantjes in vinden. Notities van jaren geleden verbinden als vanzelf aan iets wat me vandaag opvalt. Ik ben er van overtuigd dat AI systemen (lokaal, privacy-first, gepersonaliseerd) ons kunnen helpen om uit de informatiepunten in onze machines, van laptop tot mobiel, van losse notities tot journaling apps, nieuwe verbindingen te leggen. Verbindingen die wij met onze beperkte cognitieve denkkracht simpelweg niet kunnen leggen. Wij kunnen de verbindingen wel valideren, verbeteren en versterken. Wij zijn nog altijd de human in the loop en wij blijven onze nieuwsgierigheid voeden met kennis.

Tijdens de afsluitende borrel stond ik even te praten met organisator en dagvoorzitter Lykle de Vries. Ik vroeg hem hoe hij de dag heeft ervaren. Zijn antwoord, en ik parafraseer: “Er is zoveel shit in de wereld op dit moment, waar ik geen invloed op heb. Wat te groot is voor ons allemaal. Door deze PKM Summit te organiseren, zorgen we er voor dat we nieuwsgierige mensen bij elkaar brengen. Mensen die open staan voor elkaars mening en ideeën. Misschien is dat een kleine stap naar iets beters.”

Bij de PKM Summit en in de Digitale Fitheid community vieren we de nieuwsgierigheid, verbinden we met elkaar om kennis te delen en vieren we de mogelijkheden die we nu hebben om nieuwe ontdekkingen te doen.

Het Medici Effect in het klein. Maar het groeit.