De laatste weken is AI-land in rep en roer over Deepseek, het Chinese model dat volgens de overlevering met minder geld meer gedaan krijgt. Je moet wel op de koop toe nemen dat de online versie het niet zo nauw neemt met jouw gegevens, maar er is een offline en open source model. Daarmee kun je je eigen versie van Deepseek gebruiken, zonder dat de Chinese overheid meekijkt.

Ik vroeg de online versie naar moderne voorbeelden die geïnspireerd zijn op The Ministry of Truth, uit de klassieker 1984. Je raadt nooit hoe Deepseek daar mee om ging…

Dus iedereen aan de open source, lokale modellen? Niet zo snel… Kijk eens wat gebeurde met het Nederlandse taalmodel GEITje van Edwin Rijgersberg. Een succesvol open source project om een Nederlands taalmodel te ontwikkelen. Een LLM dat werd gebruikt door hobbyisten en wetenschappers. Helaas steekt Stichting Brein (weer) een stokje voor verder ontwikkeling en moet Rijgersberg het model offline halen. In het persbericht van de Stichting:

BREIN heeft de aanbieder o.m. aangesproken omdat het model getraind was op tienduizenden kopieën van Nederlandstalige boeken uit illegale bron.

Natuurlijk zijn er genoeg kopieën van GEITje in omloop, aangezien je het model kon downloaden en lokaal gebruiken. Dus het is niet écht offline. Maar het gaat hier (weer) om de auteursrechten discussie. Zoals Brein die in de muziekindustrie gebruikte om P2P delen de kop in te drukken. Maar goed, terwijl China en de Verenigde Staten lekker doorontwikkelen, zien we hier in Europa al weer een vertraging ontstaan door dit soort praktijken. Het is alles of niets volgens Stichting Brein. Je gebruikt auteursrechtelijk materiaal dus alles moet offline. Terwijl je volgens mij je tijd beter kunt besteden aan het afstemmen van de juiste vergoedingen en het eenvoudiger maken van de afhandeling.

De discussie is complex en ik ben er zelf ook nog altijd niet uit, wat nu dé weg is. Enerzijds ben ik verschrikkelijk enthousiast over AI en de achtbaan van innovatie die nu plaatsvindt, anderzijds geloof ik in een maatschappij waar kennis open en zonder restricties moet rondwaren, open source en bereikbaar. Maar zonder daar voorbij te gaan aan ethische, sociale en maatschappelijke normen. Zoals vergoedingen, beschikbaarheid, energieverbruik en privacy.