Digging the digital

Zo is ineens een maand voorbij sinds de laatste update! Nou moe! Heb ik dan stilgezeten? Verre van! Is het boek af? Nou nee, dat ook weer niet. Maar wat heb je dan gedaan? Laat me dat eens op een rij zetten.

Lees je dit voor het eerst, welkom! Mijn naam is Frank Meeuwsen en ik ben in mei 2025 gestart met een onderzoek/project/boekidee rondom het vraagstuk “Hoe gebruiken creatieve professionals een papieren notitieboek als startpunt voor hun creatieve werk, en welke patronen zijn daar te ontdekken die voor andere kenniswerkers interessant en inspirerend zijn?” Je kunt hier alle details lezen. In dit weekbericht praat ik je bij over de voortgang en wat er aan komt.

Eerlijk is eerlijk, het was wel een periode die relatief rustiger was dan de maanden er voor. Na de vorige nieuwsbrief zijn we met het gezin in de auto gestapt en hebben we een paar dagen in Parijs doorgebracht. Wandelen in de prachtige Jardin Luxembourg, Musée D’Orsay bezoeken, een avondbezoek op de Eiffeltoren. En ja, als op een steenworp afstand van je hotel deze fijne papeterie is, wat wil je dan nog meer? Een klein toevluchtsoord voor de papierliefhebber, heerlijk!

Eenmaal terug uit Parijs zou ik direct een aantal interviews doen, maar deze werden helaas verzet om verschillende redenen. Dan zou dit weekbericht wel héél karig worden, daarom heb ik de momenten opgespaard tot nu.

Vanuit de keuken zag ik de stapel notitieboeken al op tafel liggen. We hadden elkaar al uitgebreid gesproken via een videocall, dus ik dook meteen het interview in met Marloes de Vries. Over haar pad van illustrator naar autonoom kunstenaar, hoe ze notitieboeken op verschillende plekken in huis houdt voor verschillende doeleinden.

Over de haat-liefde verhouding met Morning Pages, dat bepaalde notitieboeken alleen specifieke pennen of potloden verdienen. Uit ons gesprek kwamen weer tientallen mooie quotes en parallellen hoe digitale kenniswerkers naar hun werk kunnen kijken. En een polaroid natuurlijk!

Volg Marloes op haar Substack en Instagram als je meer over haar werk en werkwijzen wilt leren.

“We doen het gesprek wel bij mij thuis, dan kunnen we lekker aan het water zitten.” Dus op die regenachtige dinsdagmiddag zaten we binnen aan tafel. Het plensde op deze eerste herfstdagen, maar aan de fraaie eettafel van Hans Sibbel was het net zo prima toeven. Net als Marloes had hij zijn verzameling notitieboeken al uitgestald. De comedian, eens de helft van het hyperactieve duo Lebbis & Jansen, gebruikt papier de hele dag door.

“Ik heb wel eens wat eerste zinnen van grappen ingesproken op mijn telefoon, maar dat werkt gewoon niet voor me.”

Hans legt me uit hoe zijn grappen ontstaan. Zowel in zijn hoofd, al wandelend of bewegend, maar des te meer hoe ze op papier ontstaan. “Ik moet ze opschrijven, anders worden het maalgedachtes, van die gedachtes die maar in je hoofd blijven ronddolen."

De teksten ontstaan in zijn Leuchtturm boekjes. Regel voor regel associeert hij van de ene naar de andere gedachte. Voor Hans is de bladspiegel, papierdikte en regelafstand cruciaal om lekker te werken. Het is de vorm die de vrijheid geeft om creatief te denken. Dat geldt niet alleen voor het papier, net zo goed voor zijn pen. Zijn Waterman fountainpen uit 1991 is altijd in de buurt, met zelfgemixte blauwe inkt.

Ik vind het opvallend hoeveel creatieven hun eigen specifieke voorkeuren en rituelen hebben wat betreft schrijven en materiaalgebruik. Het is geen verrassing, maar ik hoor de bevestiging bij vrijwel elk interview. Je relatie tot je materiaal is cruciaal om in een flow te komen en goed werk te leveren.

Hans geeft me een kijkje in zijn notitieboek met materiaal voor zijn nieuwe shows, we praten wat over de grappen die hij zo nu en dan probeert tijdens ons gesprek. Het zou zo maar kunnen dat in toekomstige voorstellingen een grap over het verzamelen van pennen langskomt. De notitie werd voor mijn neus gemaakt.

Carina Nørregaard is architect partner bij LIAG architecten in Den Haag. LIAG ontwierp onder andere een onderwijsgebouw op de campus van Wageningen Universiteit, het Prinses Maxima Centrum in Utrecht en het opvallende gebouw van NBD Biblion in Zoetermeer. Ik spreek Carina als ze net klaar zijn met het indienen van een tender voor een groot internationaal project. De schetsen en de prints hangen nog aan de muur en zijn een ideaal gespreksonderwerp.

Zeker als Carina me laat zien hoe die indrukwekkende presentatie is gestart: Als een kleine schets in de kantlijn van het bestek, de opdrachtbeschrijving van de aanbesteding. Een paar lijnen en cross-hatches om een effect duidelijk te maken.

Dit was het startpunt voor het team. Ik zie vervolgens visuele gespreksverslagen langskomen op rollen papier, waar de architecten met kleuren verschillende denkrichtingen onderzoeken. Waar Carina vervolgens met een aantal lijnen weer het grotere idee overbrengt.

Het is fascinerend om deze schetsen te zien. Carina verontschuldigt zich “Het zijn allemaal krabbels door elkaar” maar alle krabbels vertellen een concept, een verhaal. Daar zijn we het al snel over eens. Met een paar lijnen kun je sneller een verhaal duidelijk maken dan direct een uitgebreide presentatie te maken.

Ze laat me meer schetsen zien van andere projecten. Sommigen zijn niet meer dan een paar ruwe lijnen, andere weer een doorvertaling van een gesprek naar ideeën. Alle schetsen zijn het startpunt voor verdere gesprekken in haar werk. Voor Carina is het belangrijk om altijd de rode draad vast te houden bij het ontwerpen. Voor haar werkt papier daar het beste bij.

“Als je achter je scherm al bezig bent de met de kleinste details, omdat dat kan in die software, verlies je waar het om gaat in zo’n project."

De spanning van het reizen

Ik heb inmiddels zo’n 20 afspraken achter de rug. Van korte gesprekken met een kop koffie tot uitgebreide interviews. Er staan er nog een paar op de agenda. De grote lijnen voor het boek staan al in mijn eigen notities. Het échte schrijven moet nog beginnen.

Het is iets waar ik enerzijds enorm veel zin in heb. En tegelijk erg spannend vind. Ik heb allerlei losse flarden in mijn hoofd, stukjes tekst waar ik wel iets mee kan. Die staan inmiddels als notities in Obsidian. Maar het bij elkaar brengen, het simpelweg starten… ik vind het spannend. Omdat voor mij de reis dan echt is begonnen.

De afgelopen tijd voelde dat ik de paklijst maakte, wat extra spullen haal voor de reis, de route uitstippel. Maar nu moet ik de comfortabele plek van mijn huis verlaten, de deur achter me sluiten en de eerste stap zetten. En ik weet het, ik schrijf al 25 jaar blogposts, ik heb boeken geschreven, maakte commerciële content voor klanten, dus ik kén het reizen. Zou je denken.

Zelfs deze gevoelens aan jou schrijven vind ik spannend. Je hebt eerdere nieuwsbrieven gelezen, of kent mijn blog, en je denkt, die Meeuwsen die ramt er wel even een boekje uit. Nou. Nee dus.
Het harde werken gaat nu beginnen. Dat brengt iets nieuws, dat is onbekend terrein en dat is iets waar je altijd anders uit komt dan dat je er in ging.

“The shortest answer is doing the thing."
Ernest Hemingway

Stuur me je happy vibes terwijl ik op pad ga.

Sloop je notitieboek

Je hebt je nieuwe Moleskine, Leuchtturm of Midori notitieboek. Denk jij na hoe je je notitieboek inwijdt? Wat op de eerste pagina moet komen? Verlamming die omslaat in angst omdat die eerste pagina, die eerste aanraking met het papier direct perfect moet zijn?

Rachelle helpt je hier in 20 minuten van af. Scheur er pagina’s uit, zet een krabbel op een random pagina, maak een kras op de cover.

“Je gedachten zijn meer waard dan je notitieboek”

Dit was de week van 7 september - 14 september. Tot volgende week! Eerdere weekberichten lees je hier op de site.