Digging the digital

Deze foto uit 1987 maakte voor mij wat los. De foto staat in Spraycan Art. Als 14-jarige wanna-be graffiti artist zat ik midden in de opkomst van graffiti, hiphop en breakdancing in Nederland. Of specifieker, Breda. Maar het boek Spraycan Art en de iconische voorganger Subway Art, lieten me een nieuwe wereld zien. Ik zag onmogelijke letters, kleurcombinaties, explosies van pijlen, vormen en stijlen van over de hele wereld. De twee boeken zijn de Bijbels van graffiti in de beginjaren. Ze gaven namen aan de stijlen, lieten de makers aan het woord en waren vaak het enige bewijsmateriaal van de kunstwerken voor ze werden schoongemaakt.

In Spraycan Art zie ik Shoe zitten in zijn kamer in Amsterdam. Eén van de beste graffiti artists, zo niet de grootste van Nederland. Niels Meulman, zijn dagelijkse naam, is nu een bekend kunstenaar. Zijn Calligraffiti zorgde voor een revolutie waar woorden beelden zijn en schrijven schilderen.

Maar hier zie je Shoe, een jaar of 20, in zijn kamer. Tekenen. In een blackbook. Schetsen maken. Zijn letters oefenen, meters maken. Tot die tijd tekende ik graffiti op losse A4 vellen, ik krabbelde op alles wat los en vast zat, maar hield het niet echt bij. Met vrienden wisselden we kopies van kopies van kopies van ontwerpen van de grote graffiti artists uit binnen- en buitenland. Met elke kopie werd het beeld waziger, maar je zag genoeg om er van te leren.

Ik wist dat ik een blackbook nodig had. Vanaf dat moment tekende ik altijd in mijn blackbook. We wisselden onze tekeningen uit, maakte schetsen in elkaars blackbook. Zo ontwikkelden we allemaal onze eigen stijl en richting. De een in letters, de ander in vorm en figuren. Helaas ben ik bij een verhuizing mijn originele blackbook kwijtgeraakt, ik heb later nog eens een nieuwe gekocht, maar het voelde niet meer hetzelfde. Ik heb dat blackbook nog steeds met wat meer complete tekeningen er nog in.

Toen ik dacht aan creatieve notities, visueel denken en PKM, kwam dit beeld weer boven bij me. Hoe we eind jaren 80, begin jaren 90, dagen, avonden, zaten te schetsen en tekenen. Een soort van ambacht probeerden te leren. Letters blijven maken, gezichten en houdingen blijven verbeteren. De focus op je eigen bewegingen en geen afleiding van buiten. Zoals je Shoe ook op de foto ziet zitten.
Dat gevoel, die concentratie, die flow, dat is de basis voor mijn ontdekkingstocht. Voor de gesprekken, om in de hoofden van de creatieven te kruipen en te ontcijferen wat er nu echt gebeurt. Het gaat me niet per se om rituelen of om algemene tips om creatiever te denken. Ik wil zien wat professionals in het hier en nu echt dóen om jaloersmakend werk te maken. Als visueel artiest, architect, chef-kok of fotograaf. Laat me zien hóe je werkt in je notities en hoe dat uiteindelijk iets fantastisch wordt.